Effecten van verbrakking in het laagveen- en zeekleilandschap
Door grootschalige ingrepen in hydrologische processen en een sterk gereguleerd waterbeheer zijn veel dynamische processen en schommelingen in kwantiteit en kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater in de afgelopen eeuw afgenomen. Een afgenomen invloed van brak en zout water op binnenlandse ecosystemen is hier een voorbeeld van. Door verzoeting van voormalig brakke milieus zijn veel aan brakwater gerelateerde soorten afgenomen of lokaal verdwenen. Vanuit behoud en herstel van de biodiversiteit is het belangrijk om ook deze (op Europese schaal vaak unieke) brakwater beïnvloede systemen te behouden en te herstellen. Daarnaast creëren een stijgende zeespiegel en een dalend landoppervlak in veengebieden condities met een verhoogde natuurlijke brakwater invloed. Gefinancierd door het onderzoeksprogramma Onderzoek+Beheer Natuurkwaliteit (OBN, ministerie van ELI) is hierom een onderzoek gestart waarbij Onderzoekcentrum B-WARE in samenwerking met Witteveen + Bos, Radboud Universiteit en Stichting Bargerveen de effecten van verbrakking onderzoekt.
Het onderzoek
Het vergroten van de brakwater invloed kan grote biogeochemische gevolgen hebben voor bodem en waterkwaliteit wat weer effecten kan hebben op voorkomende soorten. Daarnaast kan brakwater, met name schommelingen in zoutconcentraties, fysiologische problemen opleveren voor organismen waar maar een selecte groep zich aan kan aanpassen. Binnen het verbrakkingsonderzoek worden de effecten van inlaat van brakwater op biogeochemische processen en de biodiversiteit in detail onderzocht. Via experimenten onder gecontroleerde laboratoriumcondities en experimenten in het veld worden de effecten van verschillende maatregelen onderzocht. Uit deze experimenten komt naar voren dat inlaat van brakwater grote gevolgen kan hebben voor ionenrijkdom van bodem en water wat directe effecten kan hebben op binding of vrijkomen van nutriënten en mineralen. Naast de fysiologische stress van schommelende zoutconcentraties hebben veranderingen in nutriëntenbeschikbaarheid grote gevolgen voor voorkomende planten en dieren. Ook afbraakprocessen in de bodem en veenvorming lijken sterk beïnvloed te worden door toenemende zoutconcentraties.
Eindrapport
Het eindrapport van de 1e onderzoeksfase is te downloaden op de website van Natuurkennis.
