Maatregelen Baggeren en Nutriënten (BaggerNut)
Veel wateren in Nederland voldoen nog niet aan de kwaliteit die voor de Kaderrichtlijn Water vereist is. Te hoge nutriëntenconcentraties vormen daarvoor het belangrijkste probleem. Veel maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren zijn gericht op de vermindering van de externe aanvoer van nutriënten. De onderwaterbodem (vaak bestaand uit bagger) kan echter ook een grote bron van nutriënten in het oppervlaktewater vormen. Bagger heeft ook effect op de temperatuur, zuurstofconcentraties en troebelheid van het water. Er is echter nog te weinig bekend over de interne mobilisatie van nutriënten uit bagger en de processen die baggervorming en baggerafbraak kunnen voorspellen.
Het onderzoek
Het project BaggerNut is gezamenlijk opgezet met verschillende waterschappen en hoogheemraadschappen, de Radboud Universiteit Nijmegen, Witteveen+Bos, Deltares, Arcadis en Stowa en wordt grotendeels gefinancierd door het KRW-innovatiefonds (Agentschap NL). Het project loopt sinds 2010.
In het project verzorgt Onderzoekcentrum B-WARE naleveringsexperimenten. Voor het project worden ongestoorde kernen gestoken van de onderwaterbodem. De onderzoekslocaties liggen door heel Nederland verspreid en beslaan een groot spectrum aan substraten (klei, zand, veen). De kernen worden gedurende een seizoen onder gecontroleerde omstandigheden in een klimaatcel gevolgd. Hierbij wordt gekeken hoeveel nutriënten er onder verschillende omstandigheden uit de bagger naar het poriewater en het oppervlaktewater vrijkomen. Het experiment wordt uitgevoerd met verschillende waterkwaliteit (veel/weinig sulfaat, veel/weinig bicarbonaat), omdat dit de afbraaksnelheid, en daarmee het vrijkomen van nutriënten, kan beïnvloeden. Ook wordt er gevarieerd met de waterbeweging: een stagnante situatie wordt vergeleken met een situatie met werveling, waarmee windwerking en opwerveling door vis wordt gesimuleerd.
Naast het vrijkomen van nutriënten wordt ook de slibkwaliteit bepaald. Er wordt gemeten hoeveel nutriënten er in het slib zitten en hoe deze gebonden zijn, wat de verdere samenstelling van het slib is (o.a. ijzer-, aluminium-, calcium- en zwavelconcentraties) en uit welk type organische stof het organisch materiaal in het slib bestaat. Door deze gegevens te koppelen aan de nalevering van nutriënten naar de waterlaag kan een eenvoudige quick-scan ontwikkeld worden waarmee in de toekomst op grond van de samenstelling van de bagger voorspeld kan worden hoe groot het risico op nalevering van nutriënten naar het oppervlaktewater is.
