Stikstofdepositie en natuur: effecten en herstelmaatregelen
De sterk toegenomen atmosferische stikstofdepositie sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw heeft geleid tot een sterke aantasting (o.a. verzuring en eutrofiëring) van natuurterreinen in Nederland. Brongerichte maatregelen hebben vanaf 1993 tot 2003 geresulteerd in een flinke reductie van de stikstofemissies en –depositie (voornamelijk van gereduceerd N), maar de kritische depositiewaarde (KDW) voor stikstof wordt voor vele natuurtypen vaak nog fors overschreden. Door het uitvoeren van herstelmaatregelen wordt getracht deze negatieve effecten van atmosferisch stikstof te verlichten.
Om kennisuitwisseling tussen onderzoek, beleid en beheer te stimuleren organiseert Onderzoekcentrum B-WARE een cursus over de effecten van stikstofdepositie op natuur en welke mitigerende maatregelen genomen kunnen worden om deze effecten te beperken. Deze kennis is van belang voor de praktische uitvoering van de Aanpak stikstof ter bescherming van de biodiversiteit in Natura 2000-gebieden.
Tijdens deze cursus zal ingegaan worden op de emissie en depositie van stikstofverbindingen, de effecten van stikstofdepositie op natuur en herstelmaatregelen in voor stikstof gevoelige ecosystemen (o.a. vennen, hoog-en laagvenen, duingraslanden, heiden, soortenrijke graslanden en bossen).
De 4-daagse cursus omvat hoorcolleges en enkele korte werkopdrachten. Het cursusmateriaal bestaat uit een cursusmap met de cursushandleiding en hand-outs van alle colleges. Relevante literatuur wordt digitaal aangeboden.
De cursus is bestemd voor medewerkers (hbo- of academisch niveau) werkzaam bij onder andere waterschappen, natuurbeheerorganisaties, provincies, ministeries, gemeenten en adviesbureaus.
Onder voorbehoud!
Dr. Roland Bobbink (Onderzoekcentrum B-WARE)
Dr. Emiel Brouwer (Onderzoekcentrum B-WARE)
Dr. Gijs van Dijk (Onderzoekcentrum B-WARE)
Dr. Eva Remke (Onderzoekcentrum B-WARE)
Dr. Hilde Tomassen (Onderzoekcentrum B-WARE)
Drs. Maaike Weijters (Onderzoekcentrum B-WARE)
Onder voorbehoud!
Woensdag 18 maart 2026:
Stikstofemissie, -depositie en effecten op biodiversiteit
Stikstofemissie, stikstofdepositie, stikstofdepositie en vegetatiestructuur, depositiemodellen (OPS/AERIUS), vergrassing, vermesting, (bodem)verzuring, buffercapaciteit, directe en indirecte toxiciteit, stikstofverzadiging, nutriëntenonbalans, doorwerking fauna, kritische depositiewaarde (KDW).
Donderdag 19 maart 2026:
Herstelmaatregelen tegen effecten stikstofdepositie in droge bossen en heiden
Herstelmaatregelen in droge bossen, droge heiden en soortenrijke heischrale graslanden: herstel buffercapaciteit (o.a. toevoegen steenmeel/kalk) en herstel trofiegraad (o.a. maaien en afvoeren, begrazen, plaggen).
Woensdag 25 maart 2026:
Herstelmaatregelen tegen effecten stikstofdepositie in duinen, vennen en natte heiden
Herstelmaatregelen tegen effecten stikstofdepositie in duingraslanden, duinplassen, vennen en natte heiden: herstel hydrologie, peilbeheer, herstel buffercapaciteit (o.a. toename grondwaterinvloed, toevoegen bufferende stoffen) en herstel trofiegraad (o.a. baggeren, plaggen, maaien en afvoeren).
Donderdag 26 maart 2026:
Herstelmaatregelen tegen effecten stikstofdepositie in laag- en hoogvenen
Herstelmaatregelen tegen effecten van stikstofdepositie in hoogvenen en laagvenen: herstel hydrologie, peilbeheer, buffercapaciteit (o.a. toename grondwaterinvloed) en herstel trofiegraad (o.a. baggeren, plaggen, maaien en afvoeren).
Datum en locatie
De cursus wordt gegeven op 18, 19, 25 en 26 maart 2026 in Nijmegen of omgeving. De cursusdagen zijn van 9.30 uur tot 17.00 uur.
Aantal deelnemers
Maximaal 24 personen kunnen deelnemen zodat er voldoende gelegenheid is voor vragen en discussie.
Kosten
De inschrijfkosten bedragen € 1.850,- excl. btw per deelnemer. De kosten voor koffie, thee, lunches en cursusmateriaal zijn inbegrepen. Na afloop ontvangen de deelnemers een certificaat.
Aanmelding en betaling
Met onderstaand inschrijfformulier kunt u zich aanmelden. Inschrijving geschiedt in volgorde van binnenkomst. De inschrijftermijn van de cursus eindigt op 1 maart 2026 of wanneer het maximale aantal deelnemers bereikt is. U ontvangt tegelijkertijd met de definitieve bevestiging van uw aanmelding (ca. 4 weken voor de start van de cursus), de betalingsfactuur en nadere informatie over de cursus.
Voorwaarden
Op alle diensten van Onderzoekcentrum B-WARE zijn de algemene voorwaarden van toepassing.
De organisatie behoudt het recht de cursus af te gelasten bij onvoldoende deelnemers of wanneer onvoorziene omstandigheden daartoe aanleiding geven.
Annulering is alleen schriftelijk mogelijk. Bij annulering tot twee weken voor aanvang van de cursus is 50% van het deelnamebedrag verschuldigd. Bij annulering binnen twee weken voor aanvang van de cursus is het gehele bedrag verschuldigd. Bij verhindering kan in overleg met de cursusleiding een vervanger gebruik maken van de inschrijving.
Evi Verbaarschot
